Mehlika Taşman Ribnikar

1966-1968

Türkiyenin ilk kadın petrol jeoloğu ve Türkiye Petrol Jeologları Derneği başkanlarından Mehlika Taşman Ribnikar, 1912 yılında İstanbul’da doğmuştur. Babası Jön Türklerinden Kuvayi Milliyeci, Kurtuluş Savaşı gazisi askeri doktor Mustafa Fahri İzgi, annesi Türkçe öğretmeni Emine Nebile’dir. Babasının görevi nedeniyle çocukluk yılları ve ilk eğitimini değişik illerde yaptıktan sonra babasının özellikle ingilizce öğrenmesi isteği doğrultusunda girdiği Arnavutköy Amerikan Kız Koleji’nden 1935 yılında mezun oldu. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün MTA tarafından kazılmakta olan Türkiye’nin ilk sondajı Basbirin-1 kuyusuna yaptığı ziyarette, doktoru ve aynı zamanda Mehlika hanımefendinin babası Mustafa Fahri bey de eşlik etmektedir. Okulu bitirir bitirmez ingilizceye kullanabilmek amacı ile çalışmayı arzulayan kızının bu arzusunu gezide tanıştığı Türkiye’nin ilk petrol jeoloğu Cevap Eyip Taşman’a açar. Cevat Taşman’dan gelem olumlu yanıtla Mehlika hanımın petrolcülük yaşamı başlamış yaşamına MTA’da ingilizce raporları Türkçe’ye çevirmekle başlar.Kısa sürede tüm çalışanlarca sevilir. İngilizce bir kelimenin fazla Türkçe karşılığı olması ile ve kendisi de jeoloji eğitimi almadığından tercümede zorlanmaktadır. Sevilen kişiği ve güçlü iletişimi sayesinde yazarlarla bizzat muhatap olarak takıldığı kısımları irdeler ve tercümeleri yapar, bu esnada jeolojiye olan alakası iyiden iyiye artar. Jeolojiye merakı onu geç saatlere kadar numunelerin nasıl hazırlandığını öğrenmeye, hatta eve çoğu zaman laboratuvarda numune hazırlamaktan üstü sırılsıklam olmuş vaziyette gitmesine neden olur. Bu çalışmaları ve çabalarından ötürü MTA Umum müdürü Hüsrev bey tarafından sınavsız olarak 1938 yılında Amerika’da jeoloji eğitimine yollandı. 2.Dünya savaşından ötürü 24 Mart 1941 tarihinde yurda dönen ve Raman Dağında çalışmalara başlayan Mehlika hanım, aynı yıl beraber çalıştığı ve daima hayranlık duyduğu Cevat Eyip Taşman ile evlendi. New York’ta MTA’da çalışan jeologların aileleri ile tanıştı. Amerika’daki eğitimini yazları da ek dersler alarak kısa zamanda başarıyla tamamladı. İkinci Dünya Savaşı’nın şiddetle devam ettiği günlerde maceralı bir şekilde aylarca sen yolculuj sonunda Pasifik Okyanusu, Hindistan ve Suveyş kanalı üzerinden Türkiye’ye döndü ve Ulusal petrol tarihimizdeki onurlu yerinin aldı. 1956 yılında Cevat Eyüp Taşman’ın vefatı sonrası MTA’daki görevinden ayrılır ve kendi özel laboratuvarını kurar ve bir çok özel sektör şirketlerine buradan hizmet verir. 2 Ağustos 1958 yılında kurulan Türkiye Petrol Jeologları Derneği’nin 1966-1968 yılları arasında ilk bayan başkanı olarak yerinin alır. Ve derneğe büyük hizmetler sunar. Bir süre sonra MTA!daki görevine geri döner. Daha sonra Amerikalı hava pilot Albay ile Ankara’da tanışır, onunla evlenerek Ribnikar soyadını alır. Türk Silahlı Kuvvetleri Güçlendirme Vakfı, LÖSEV ve Darişşafaka gibi vakıflara birçok defa bağışta bulunan Sayın Taşman’ın İzmir İli’nde yaptırmış olduğu Mehlika Ribnikar Gençlik Merkezi de 2002 yılında hizmete açılmıştır. Yayımlanmamış çok sayıda MTA raporu ve sayısız ingilizce jeoloji çevirileri bulunan Mehlika Ribnikar Taşman, Türkiye’nin ilk kadın petrol jeoloğu olarak jeoloji bilimine önemli katkılarda bulunmuştur.